Σήμερα ἡ Ἐκκλησία ἑορτάζει καὶ τιμᾶ τὴν ἱερὴ μνήμη τῆς μάρτυρος Τατιανῆς. Ἡ ἁγία Τατιανὴ πατρίδα της εἶχε τὴ Ρώμη καὶ ἦταν κόρη λαμπρῆς οἰκογένειας, τόσο ποὺ ὁ πατέρας της τρεῖς φορὲς ἔγινε ὕπατος.
Ζοῦσε στὰ χρόνια τοῦ αὐτοκράτορα Ἀλεξάνδρου Σεβήρου, 208-235, καὶ ἦταν διακόνισσα τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρώμης. Τὴν πρώτη ἐκείνη ἐποχὴ ὑπῆρχε στὴν Ἐκκλησία ὁ θεσμὸς τῶν διακονισσῶν, οἱ ὁποῖες εἶχαν ὡρισμένες εἰδικὲς ὑπηρεσίες, ὄχι τόσο στὸ λειτουργικό, ὅσο στὸ ποιμαντικὸ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας.
Ἂς τὸ ξερωμε αὐτὸ τώρα, ποὺ κάποιοι συζητοῦν τάχα γιατί καὶ οἱ γυναῖκες νὰ μὴ γίνωνται ἱερεῖς. Ἡ Ἐκκλησία ἔχει μία τάξη καὶ μία παράδοση, τὴν ὁποία ποτὲ δὲν ὑπερβαίνει.
Στὸ διωγμό, ποὺ ξεσήκωσε ὁ αὐτοκράτορας Σεβῆρος κατὰ τῶν χριστιανῶν, συνελήφθη καὶ ἡ Τατιανή. Τὸ ἔργο της στὴν Ἐκκλησία τὴν ἔκανε γνωστὴ καὶ δὲν ἦταν δύσκολο νὰ τὴν σημαδέψουν καὶ νὰ τὴν κατηγορήσουν. Τόσο περισσότερο, ποὺ κοινωνικὰ ἀνῆκε στὴν ἀνώτατη τάξη, πράγμα ποὺ δὲν τῆς τὸ συγχωροῦσαν εὔκολα νὰ εἶναι χριστιανή. Οἱ χριστιανοὶ ἦσαν οἱ αἴτιοι καὶ οἱ ὑπεύθυνοι γιὰ ὅλα τὰ κακά, ποὺ μπορούσανε νὰ συμβαίνουν στὸ ρωμαϊκὸ κράτος. Δὲν πρέπει νὰ μᾶς κάνει ἐντύπωση τὸ πράγμα, γιατί καὶ τώρα τὸ ἴδιο συμβαίνει. Σὲ πολλὰ μέρη ποὺ διώκεται ἡ Ἐκκλησία, ὅπως στὴν Ἀλβανία, κάθε χριστιανὸς θεωρεῖται καὶ εἶναι φανερὸς ἐχθρός τοῦ κράτους.
Συνελήφθη λοιπὸν ἡ ἁγία Τατιανὴ καὶ ὡδηγήθηκε στὸν ἴδιο τὸν αὐτοκράτορα• αὐτὸ ἀπαιτοῦσε ἡ ἐπίσημη καταγωγή της καὶ σὰν κόρη ὑπάτου ποὺ ἦταν. Καὶ ἡ διαδικασία ἦταν γνωστὴ· θὰ τὴν προκαλούσανε νὰ θυσιάση στὰ εἴδωλα, κι αὐτὸ ἦταν ὅλο. Ἂν δεχότανε νὰ προσφέρη θυσία στοὺς ψεύτικους θεούς, αὐτὸ θὰ ἦταν ἄρνηση τοῦ Χριστοῦ. Ἂν ὄχι, τότε ἀκολουθοῦσε μία σειρὰ ἀπὸ βασανιστήρια, ὅπου στὸ τέλος ὁ μάρτυρας τοῦ Χριστοῦ, ἐξαντλημένος σωματικά, ἄφηνε τὴν ψυχή του στὰ χέρια τοῦ Θεοῦ. Στοὺς πρώτους αἰῶνες τῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλὰ καὶ μέχρι σήμερα, ἀφοῦ ἡ πίστη πάντα διώκεται, εἶναι ἀναρίθμητοι οἱ μάρτυρες, ποὺ προτίμησαν κι ἔδωκαν τὴ ζωὴ τοὺς παρὰ νὰ ἀρνηθοῦν τὴν πίστη τους.
Ὁ αὐτοκράτορας, γιὰ πιὸ ἐπίσημα, ὡδήγησε τὴν Τατιανὴ στὸ ναό, γιὰ νὰ προσφέρη θυσία στὰ εἴδωλα. Ἡ Ἁγία μπῆκε στὸ ναὸ κι ἄρχισε νὰ προσεύχεται στὸ Χριστὸ νὰ τὴν ἐνίσχυση στὴν κρίσιμη αὐτὴ ὥρα. Ἐκεῖ ποὺ προσευχότανε, τὰ ἀγάλματα σὰν καὶ νὰ τὰ ἔσπρωξε κάποια δύναμη, ἔπεσαν κι ἔγιναν κομμάτια. Αὐτὸ ἦταν σημεῖο, ἀρκετὸ γιὰ νὰ φέρη τοὺς διῶκτες στὰ συγκαλά τους, μὰ ἐκεῖνοι, τυφλωμένοι ἀπὸ τὸ μίσος ἐναντίον τῶν Χριστιανῶν, ἐξαγριώθηκαν. Ἔδειραν ἀλύπητα τὴν Ἁγία, μία νέα κι ἀδύνατη γυναίκα, τὴν κρέμασαν καὶ τῆς καταξέσκισαν τὸ σῶμα, τῆς ξύρισαν τὸ κεφάλι καὶ μὲ κάθε τρόπο τὴν καταξευτέλισαν καὶ τὴ βασάνισαν.
Σ’ αὐτὲς τὶς δύσκολες καὶ τραγικὲς στιγμές, οἱ μάρτυρες τῆς πίστης ἕνα ὅπλο ἔχουν· τὴν ὑπομονή. Ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς στὸ Εὐαγγέλιο, ὅταν προετοιμάζη τοὺς Ἀποστόλους καὶ ὅλους τοὺς πιστοὺς γιὰ τὸ μαρτύριο, πάντα τελειώνει τὰ λόγια του μὲ αὐτὲς τὶς φράσεις· «Ὁ ὑπομείνας εἰς τέλος σωθήσεται» ἤ «Ἐν τῇ ὑπομονῇ ὑμῶν κτήσασθε τὰς ψυχᾶς ὑμῶν». Ἄλλο ὅπλο δὲν ὑπάρχει· οὔτε ἀπειλές, γιὰ τὴν ὀργὴ τοῦ Θεοῦ ποὺ περιμένει τοὺς διῶκτες, οὔτε ἄκαιροι ἡρωισμοὶ οὔτε ἐπίδειξη δύναμης, ἀλλὰ ὑπομονετικὴ σιωπή. Ὁ ἴδιος ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς τὸν σταύρωναν καὶ σιωποῦσε. Κι αὐτὴ εἶναι ἡ διαφορά, γιὰ τὴν ὁποία εἴπαμε καὶ ἄλλοτε, ὅτι ἄλλο ἥρωας κι ἄλλο μάρτυρας. Οἱ μάρτυρες τῆς πίστεως δὲν εἶναι ἥρωες, εἶναι ὄργανα τοῦ Θεοῦ.
Δὲν πρέπει νὰ ξεχνᾶμε τὰ λόγια, ποὺ ψάλλει ἡ Ἐκκλησία τὴν ἑορτὴ τῆς Πεντηκοστῆς, ὅτι δηλαδὴ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι, «δι’ οὗ Προφῆται ἅπαντες καὶ Θεοῦ Ἀπόστολοι μετὰ Μαρτύρων ἐστέφθησαν». Πάει νὰ πῆ πὼς δὲν εἶναι ἀνθρώπινη δύναμη, ποὺ σηκώνει τὸ μαρτύριο τῆς πίστης, γιατί αὐτὸ εἶναι διαφορετικὸ ἀπὸ κάθε ἄλλον ἀνθρώπινο ἠρωϊσμό. Τὸ χριστιανικὸ μαρτύριο δὲν ὀφείλεται στὴ βουλὴ καὶ τὴ θέληση τοῦ ἀνθρώπου νὰ γίνει ἅγιος. Ὁ μαρτυρικὸς θάνατος γιὰ τὴν πίστη εἶναι βουλὴ καὶ κλήση τοῦ Θεοῦ κι ὁ ἀληθινὸς μάρτυρας εἶναι ὄργανο τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι μπόρεσαν οἱ ἅγιοι Μάρτυρες, σὰν τὴν ἁγία Τατιανή, μέσ’ ἀπὸ μία ἀτελείωτη σειρὰ βασανιστηρίων νὰ φτάσουν στὸν ἀποκεφαλισμὸ καὶ νὰ λάβουν ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ Θεοῦ τὸ στεφάνι τῆς νίκης. Ἀμήν.
Ζοῦσε στὰ χρόνια τοῦ αὐτοκράτορα Ἀλεξάνδρου Σεβήρου, 208-235, καὶ ἦταν διακόνισσα τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρώμης. Τὴν πρώτη ἐκείνη ἐποχὴ ὑπῆρχε στὴν Ἐκκλησία ὁ θεσμὸς τῶν διακονισσῶν, οἱ ὁποῖες εἶχαν ὡρισμένες εἰδικὲς ὑπηρεσίες, ὄχι τόσο στὸ λειτουργικό, ὅσο στὸ ποιμαντικὸ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας.
Ἂς τὸ ξερωμε αὐτὸ τώρα, ποὺ κάποιοι συζητοῦν τάχα γιατί καὶ οἱ γυναῖκες νὰ μὴ γίνωνται ἱερεῖς. Ἡ Ἐκκλησία ἔχει μία τάξη καὶ μία παράδοση, τὴν ὁποία ποτὲ δὲν ὑπερβαίνει.
Στὸ διωγμό, ποὺ ξεσήκωσε ὁ αὐτοκράτορας Σεβῆρος κατὰ τῶν χριστιανῶν, συνελήφθη καὶ ἡ Τατιανή. Τὸ ἔργο της στὴν Ἐκκλησία τὴν ἔκανε γνωστὴ καὶ δὲν ἦταν δύσκολο νὰ τὴν σημαδέψουν καὶ νὰ τὴν κατηγορήσουν. Τόσο περισσότερο, ποὺ κοινωνικὰ ἀνῆκε στὴν ἀνώτατη τάξη, πράγμα ποὺ δὲν τῆς τὸ συγχωροῦσαν εὔκολα νὰ εἶναι χριστιανή. Οἱ χριστιανοὶ ἦσαν οἱ αἴτιοι καὶ οἱ ὑπεύθυνοι γιὰ ὅλα τὰ κακά, ποὺ μπορούσανε νὰ συμβαίνουν στὸ ρωμαϊκὸ κράτος. Δὲν πρέπει νὰ μᾶς κάνει ἐντύπωση τὸ πράγμα, γιατί καὶ τώρα τὸ ἴδιο συμβαίνει. Σὲ πολλὰ μέρη ποὺ διώκεται ἡ Ἐκκλησία, ὅπως στὴν Ἀλβανία, κάθε χριστιανὸς θεωρεῖται καὶ εἶναι φανερὸς ἐχθρός τοῦ κράτους.
Συνελήφθη λοιπὸν ἡ ἁγία Τατιανὴ καὶ ὡδηγήθηκε στὸν ἴδιο τὸν αὐτοκράτορα• αὐτὸ ἀπαιτοῦσε ἡ ἐπίσημη καταγωγή της καὶ σὰν κόρη ὑπάτου ποὺ ἦταν. Καὶ ἡ διαδικασία ἦταν γνωστὴ· θὰ τὴν προκαλούσανε νὰ θυσιάση στὰ εἴδωλα, κι αὐτὸ ἦταν ὅλο. Ἂν δεχότανε νὰ προσφέρη θυσία στοὺς ψεύτικους θεούς, αὐτὸ θὰ ἦταν ἄρνηση τοῦ Χριστοῦ. Ἂν ὄχι, τότε ἀκολουθοῦσε μία σειρὰ ἀπὸ βασανιστήρια, ὅπου στὸ τέλος ὁ μάρτυρας τοῦ Χριστοῦ, ἐξαντλημένος σωματικά, ἄφηνε τὴν ψυχή του στὰ χέρια τοῦ Θεοῦ. Στοὺς πρώτους αἰῶνες τῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλὰ καὶ μέχρι σήμερα, ἀφοῦ ἡ πίστη πάντα διώκεται, εἶναι ἀναρίθμητοι οἱ μάρτυρες, ποὺ προτίμησαν κι ἔδωκαν τὴ ζωὴ τοὺς παρὰ νὰ ἀρνηθοῦν τὴν πίστη τους.
Ὁ αὐτοκράτορας, γιὰ πιὸ ἐπίσημα, ὡδήγησε τὴν Τατιανὴ στὸ ναό, γιὰ νὰ προσφέρη θυσία στὰ εἴδωλα. Ἡ Ἁγία μπῆκε στὸ ναὸ κι ἄρχισε νὰ προσεύχεται στὸ Χριστὸ νὰ τὴν ἐνίσχυση στὴν κρίσιμη αὐτὴ ὥρα. Ἐκεῖ ποὺ προσευχότανε, τὰ ἀγάλματα σὰν καὶ νὰ τὰ ἔσπρωξε κάποια δύναμη, ἔπεσαν κι ἔγιναν κομμάτια. Αὐτὸ ἦταν σημεῖο, ἀρκετὸ γιὰ νὰ φέρη τοὺς διῶκτες στὰ συγκαλά τους, μὰ ἐκεῖνοι, τυφλωμένοι ἀπὸ τὸ μίσος ἐναντίον τῶν Χριστιανῶν, ἐξαγριώθηκαν. Ἔδειραν ἀλύπητα τὴν Ἁγία, μία νέα κι ἀδύνατη γυναίκα, τὴν κρέμασαν καὶ τῆς καταξέσκισαν τὸ σῶμα, τῆς ξύρισαν τὸ κεφάλι καὶ μὲ κάθε τρόπο τὴν καταξευτέλισαν καὶ τὴ βασάνισαν.
Σ’ αὐτὲς τὶς δύσκολες καὶ τραγικὲς στιγμές, οἱ μάρτυρες τῆς πίστης ἕνα ὅπλο ἔχουν· τὴν ὑπομονή. Ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς στὸ Εὐαγγέλιο, ὅταν προετοιμάζη τοὺς Ἀποστόλους καὶ ὅλους τοὺς πιστοὺς γιὰ τὸ μαρτύριο, πάντα τελειώνει τὰ λόγια του μὲ αὐτὲς τὶς φράσεις· «Ὁ ὑπομείνας εἰς τέλος σωθήσεται» ἤ «Ἐν τῇ ὑπομονῇ ὑμῶν κτήσασθε τὰς ψυχᾶς ὑμῶν». Ἄλλο ὅπλο δὲν ὑπάρχει· οὔτε ἀπειλές, γιὰ τὴν ὀργὴ τοῦ Θεοῦ ποὺ περιμένει τοὺς διῶκτες, οὔτε ἄκαιροι ἡρωισμοὶ οὔτε ἐπίδειξη δύναμης, ἀλλὰ ὑπομονετικὴ σιωπή. Ὁ ἴδιος ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς τὸν σταύρωναν καὶ σιωποῦσε. Κι αὐτὴ εἶναι ἡ διαφορά, γιὰ τὴν ὁποία εἴπαμε καὶ ἄλλοτε, ὅτι ἄλλο ἥρωας κι ἄλλο μάρτυρας. Οἱ μάρτυρες τῆς πίστεως δὲν εἶναι ἥρωες, εἶναι ὄργανα τοῦ Θεοῦ.
Δὲν πρέπει νὰ ξεχνᾶμε τὰ λόγια, ποὺ ψάλλει ἡ Ἐκκλησία τὴν ἑορτὴ τῆς Πεντηκοστῆς, ὅτι δηλαδὴ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι, «δι’ οὗ Προφῆται ἅπαντες καὶ Θεοῦ Ἀπόστολοι μετὰ Μαρτύρων ἐστέφθησαν». Πάει νὰ πῆ πὼς δὲν εἶναι ἀνθρώπινη δύναμη, ποὺ σηκώνει τὸ μαρτύριο τῆς πίστης, γιατί αὐτὸ εἶναι διαφορετικὸ ἀπὸ κάθε ἄλλον ἀνθρώπινο ἠρωϊσμό. Τὸ χριστιανικὸ μαρτύριο δὲν ὀφείλεται στὴ βουλὴ καὶ τὴ θέληση τοῦ ἀνθρώπου νὰ γίνει ἅγιος. Ὁ μαρτυρικὸς θάνατος γιὰ τὴν πίστη εἶναι βουλὴ καὶ κλήση τοῦ Θεοῦ κι ὁ ἀληθινὸς μάρτυρας εἶναι ὄργανο τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι μπόρεσαν οἱ ἅγιοι Μάρτυρες, σὰν τὴν ἁγία Τατιανή, μέσ’ ἀπὸ μία ἀτελείωτη σειρὰ βασανιστηρίων νὰ φτάσουν στὸν ἀποκεφαλισμὸ καὶ νὰ λάβουν ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ Θεοῦ τὸ στεφάνι τῆς νίκης. Ἀμήν.